نقد و بررسی تصحیح «سفینۀ شاعران قدیم» (نسخۀ سنا 651)

نویسنده

  • مجید خسروی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده مقاله:

سفینۀ شاعران قدیم نامی است که مصحح جنگ موجود در کتابخانة مجلس سنا به شمارة 651ـ سنا، بر این مجموعه شعر نهاده است. این جنگ که تاریخ کتابت آن محو شده است از روی سفینه­‌ای کهن ــ محتملاً قرن هفتم یا هشتم ــ کتابت شده است و در بردارندة ابیات بسیاری از شماری از شاعران پارسی‌گوی تا پایان قرن هفتم است. یکی از دلایل امتیاز این سفینه اشتمال آن بر اشعار شاعرانی ناشناخته است که جز در این منبع در جای دیگر تا کنون اشعاری از آنها باقی نمانده است. این سفینه را محمدرضا ضیاء، پژوهشگر فرهیخته، با دقت نظر و حوصلۀ بسیار تصحیح کرده و در مجموعۀ متون ایرانی در سال 1391 منتشر ساخته است. متأسفانه با وجود دقت مصحح در ضبط اشعار این جنگ باز هم خطاهایی راه یافته است که نگارنده در این مقاله، ضمن بررسی این خطاها، قرائت دیگری از آنها پیشنهاد داده­ است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اشعار نویافتۀ شاعران قدیم کرمان در سفینۀ سعد الهی

بازنگری و بررسی دقیق جنگ­‌ها و سفینه‌های شعری هم تصحیح کامل­‌تری از بعض ابیات شاعران شناخته شده و اشعار تازه‌­یاب آن­‌ها به دست می‌دهد و هم دستیابی به آثار شعرای گمنام فارسی را ممکن می‌کند. نویسندۀ این مقاله، ضمن معرفی دستنویسی موسوم به «سفینۀ سعد الهی» و تدوین­‌کنندۀ آن، اشعار چند شاعر قدیم کرمان را از نسخۀ خطی آن سفینه _ که در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود _ تصحیح کرده است و...

متن کامل

رباعیات مندرج در سفینۀ مکتوب به سال 651 ق

دست‌نویس‌های بازمانده از سده‌های گذشته مشتمل بر فواید گوناگون ادبی و تاریخی فراوان و برطرف کنندۀ ابهامات بسیاری از متون نظم و نثر فارسی است. از آن رو که تعداد زیادی از نسخه­های خطی هنوز در معرض تصحیح و تحقیق قرار نگرفته، برای دستیابی به آگاهی­های دقیق از احوال و آثار گویندگان و نویسندگان دوره­های مختلف ادبی فارسی، نخستین گام، شناسایی و تصحیح آن نسخ خطی است. از جملۀ نسخه­های خطی تقریباً ناشناخته،...

متن کامل

تصحیح چند بیت از سفینۀ شمس حاجی

سفینۀ شمس حاجی از چند جهت ارزشمند است؛ یکی آن که از راه خواندن آن با پسند شعری یکی از فرهیختگان سدۀ هشتم آشنا می‌شویم و بیش‌وکم از میزان شهرت برخی از شاعران بزرگ ایران، از جمله سنایی و کمال اسماعیل و سعدی و مولوی در روزگار و سرزمین مؤلف آگاه می‌گردیم؛ دیگر اینکه در آن به شماری از سروده‌های پراکندۀ شاعران کم‌آوازه یا بی‌دیوان برمی‌خوریم که نمونۀ آن را شاید در جای دیگر کمتر بتوان نشان دا...

متن کامل

نقد و بررسی تصحیح طرب‌المجالس

طرب‌المجالس از میرحسینی هروی، اثری اخلاقی و تعلیمی مربوط به قرن هفتم است. سید علیرضا مجتهدزاده، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، نخستین‌بار در سال 1352 با استفاده از نسخۀ خطی موجود در کتابخانۀ دانشگاه فردوسی مشهد این کتاب را مقابله و تصحیح کرد. این تلاش و تصحیح در جای خود درخور ذکر و ارج‌گذاری است؛ اما به سبب‌های گوناگون مانند اشکال‌ها و کاستی‌های نسخة اساس و نسخه‌بدل‌ها، اشکالات پی‌نوشت و وجود اشتبا...

متن کامل

معرفی نسخۀ خطی مجمع‌الشعرا و شاعران ناشناختۀ آن

نسخه‌های خطی گنجینه‌های ارزشمندی است که از جایگاه ویژه‌ای در معرفی و حفظ فرهنگ و تمدن هر کشوری برخوردار است؛ زیرا این نسخ به‌طور مستقیم نشان‌دهندۀ اندیشه و دیدگاه حاکم بر یک ملت و قوم در ابعاد مختلف است. یکی از این گنجینه‌ها نسخۀ خطی مجمع‌الشعرا اثر امیر رستم خوریانی متعلق به قرن نهم هجری است و شامل 25800 بیت از شعر شعرا بر اساس حروف الفباست و به‌صورت تک‌نسخه در کتابخانۀ مجلس به شمارۀ ...

متن کامل

ابیات نویافتۀ شاعران در مجموعۀ لطایف و سفینۀ ظرایف و اشاره‌ای به اهمّیّت این اثر

به دلیل فقدان نسخه­های خطّی معتبر از دیوان برخی شاعران، سفینه­ها و جنگ­های شعری ازجمله مهم­ترین متونی هستند که می­توان از آن­ها، در جهت تصحیح و بازتصحیح دیوان­ها، استفاده کرد. هرچه قدمت این سفینه­ها بیشتر باشد، معمولاً ضبط‌های صحیح­تر و اصیل­تری دارند. مجموعه­ی لطایف و سفینه­ی ظرایف، تألیف سیف جام هروی، یکی از مهم­ترین سفینه­هایی است که در پایان قرن هشتم و ابتدای قرن نهم هجری، در شبه­قارّه نوشته ش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 13  شماره 56

صفحات  33- 45

تاریخ انتشار 2015-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023